Shkruan: Shqipe HOXHA
Studiuesi Hyttenbach, në veprën e tij “Pellazgët”, i pranon pellgazët si ilirë, jo vetëm në Thesali dhe Epir, por edhe në Makedhoni, Pelloponez, Troadë (Trojë), Atikë, Azi të Vogël, Kretë e ujdhesa tjera egjeane edhe në Itali.
Demeter ishte perëndeshë e korrjes, bujqësisë, dhe e pjellorisë së tokës.
Titujt e saj të kultit përfshijnë Sito (Σιτώ), “ajo e kokrrës”, si dhënës të ushqimit ose drithit, si shenjë e ekzistencës së qytetëruar të shoqërisë bujqësore.
ML West ka propozuar që Demeter, fillimisht Damater, të mund të ishte një huazim nga një hyjni ilire e vërtetuar në perëndeshën mesapike Damatura, me një formë dā- (“tokë”, nga PIE * dʰǵʰ (e) m -) [a] bashkangjitur -matura (“nënë”), ngjas me perëndinë ilire Dei-paturos (dei-, “qiell”, bashkëlidhur -paturos, “babai”).
Elementi De- mund të jetë i lidhur edhe me Deo, një epitet i Demeterit që rrjedh mbase nga fjala kretase Dea, zeia jonike i identifikuar me emer, shqiptuar, thekër, ose kokrra të tjera nga studiuesit modern.
Ajo ishte Nëna dhe dhënëse e ushqimit në përgjithësi.
M. L. West has proposed that Demeter, initially Damater, could be a borrowing from an Illyrian deity attested in the Messapic goddess Damatura, with a form dā- (“earth”, from PIE *dʰǵʰ(e)m-)[a] attached to -matura (“mother”), akin to the Illyrian god Dei-paturos (dei-, “sky”, attached to -paturos, “father”).
The element De- may also be connected with Deo, an epithet of Demeter probably derived from the Cretan word dea (δηά), Ionic zeia (ζειά)—variously identified with emmer, spelt, rye, or other grains by modern scholars—so that she is the Mother and the giver of food generally.
Orphic Hymn 40 to Demeter (translated by Thomas Taylor: “O universal mother Deo famed, august, the source of wealth and various names”.
Compare sanskr. yava, lit. yavai, Δά is probably derived from δέFα :Martin Nilsson, Geschichte der Griechischen Religion, vol. I (Verlag C.H.Beck) pp 461–462.
Harrison, Jane Ellen (5 September 1908). “Prolegomena to the study of Greek religion”. Cambridge [Eng.] : The University press – via Internet Archive.
Demeter. Coarse-grained marble, Roman artwork; the head is a modern restoration.
Titulature avers : Anépigraphe. Description avers : Tête voilée de Déméter couronnée d’épis à droite. Description revers : Légende dans une couronne dionysiaque, formée de deux branches de lierre en fruits. Légende revers : PARI. Traduction revers : (de Paros). Date between circa 200 and circa 180 AC
A Loaf of Bread, a Jug of Wine and Demeter as Goddess of the Grain
