Vjedhja më e madhe e shekullit ka shifra të frikshme. Më shumë se 1,260 miliardë euro të destinuara për 28 shtetet e Bashkimit Europian u zhdukën në tetë vjet, mes viteve 2009 dhe 2016 dhe vetëm një pjesë e vogël janë gjetur. Një lumë parash, aq i madh sa PBB-ja e Australisë, e cila duhej të mblidhej nga autoritetet tatimore të vendeve europiane në formën e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar (TVSH), por që u zhduk dhe kurrë nuk u rishfaq, shkruan Il Sole 24 Ore.
Paratë e TVSH-së që mungojnë janë shumë: 213.8 miliardë euro në gjashtë vjet, në mes 2011 dhe 2016. Teknikisht quhet “Vat Gap”, ku Vat është ““Value added tax”, – Tatimi mbi Vlerën e Shtuar, dhe hendeku është diferenca në mes të TVSH-së që duhet paguar dhe asaj që paguhet aktualisht. Vetëm në vitin 2016 (viti i fundit në të cilin ka të dhëna homogjene) shuma që nuk është mbledhur nga Thesari ishte 34.8 miliardë në Itali dhe 147.1 miliardë në të gjithë Bashkimin Europian, një shifër pak më e ulët se buxheti i BE. Është sikur qarkullimi i përgjithshëm i General Motors, kompania më e madhe e automobilave në Shtetet e Bashkuara, të zhduket në një goditje.
50 miliardë të marra me mashtrim
50 miliardë euro janë hequr çdo vit nga taksapaguesit europianë. Duke qarkulluar mallra dhe shërbime në të gjithë kufijtë e brendshëm të Bashkimit Europian, mashtrues, kriminelë, madje edhe terroristë po marrin para nga buxhetet publike. Mashtrimi i tyre: të rikuperojnë taksa që nuk janë paguar kurrë. Dhe arma që ata përdorin është mashtrimi me karusel mbi TVSH-në. Ndonëse këto mashtrime kanë qenë të njohura nga autoritetet tatimore euopiane që nga futja e TVSH-së në vitin 1993, nuk është ndërmarrë thuajse asnjë masë në nivel global për të zvogëluar efektivisht shumën e këtyre humbjeve. Pamundësia e shteteve anëtare të BE-së që të bien dakord unanimisht për çështjet e taksave dhe mungesën e besimit të ndërsjellë, vjen me kosto të taksapaguesve të shumtë.
Kështu, ndërsa disa vende veprojnë në nivel kombëtar për të zvogëluar dëmet, këto përpjekje shpesh zhvendosin mashtrimin në shtetet e tjera anëtare dhe nuk e zhdukin atë. Paratë e vjedhura përmes këtyre mashtrimeve kanalizohen në krimin e organizuar dhe financimin e terrorizmit, duke shtrembëruar ekonominë dhe duke vënë në rrezik ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.
Për të hedhur dritë mbi këtë vjedhje të madhe në vazhdim, zyra gjermane “Correctiv” ka promovuar projektin ndërkufitar “Grand Theft Europe” (Vjedhja e madhe në Europë) dhe ka bashkërenduar një hetim ndërkombëtar mbi mashtrimin karusel në TVSH, të kryer nga 35 media nga 28 vendet e BE-së plus Norvegjia dhe Zvicra, në të cilën “Il Sole 24 Ore” mori pjesë në Itali. Në një anketë që zgjati disa muaj, 63 gazetarë analizuan 315 mijë faqe dokumente konfidenciale duke përfshirë skedarët e hetimeve penale, përgjimet telefonike dhe email-et, si dhe flukset e mjeteve monetare që lidhen me rastet më të rëndësishme europiane të mashtrimit me TVSH. Rrjeti i gazetarëve kreu qindra intervista dhe foli me dhjetëra ekspertë për të zbuluar shkallën e mashtrimit më të madh tatimor që po ndodh në Europë.
Në sytë e një Europe të ndarë dhe të pafuqishme, çdo ditë ndodh një vjedhje e madhe që nuk njeh kufij. Mashtrimet e TVSH-së janë një goditje në të gjitha vendet e Kontinentit të Vjetër dhe vështirë t’i kontrollosh sepse ato zhvillohen në më shumë se një shtet në të njëjtën kohë, duke u bërë të vështira për t’u gjetur. Mashtrimet shpesh vijnë me kompanitë e krijuara me qëllimin e vetëm të shmangies së pagesës së taksës dhe të cilat hapen dhe mbyllen me shpejtësinë e dritës.
Një shoqëri “fantazmë” çdo katër orë
Fenomeni në Itali shihet në shifrat e nxjerra nga Guardia di Finanza. Nga janari 2017 deri në maj 2018 – pra në 17 muaj – janë krijuar posaçërisht 3.188 kompani për evazionin e TVSH-së dhe janë zbuluar gjatë hetimeve në të gjithë vendin. Duke bërë disa llogari, ato janë 187 kompani në muaj, 6 në ditë, 1 në çdo katër orë, duke përfshirë pushimet dhe të dielat. Nuk përfundon me kaq. Sa janë ende të fshehura dhe në aktivitet të vazhdueshëm? Me këto shifra, është e lehtë të shihet se sa e vështirë është lufta kundër evazionit të TVSH-së, e cila në çdo rast ka bërë të mundur zbulimin e tatimit të shmangur për më shumë se 7.6 miliardë euro në 2017.
Por është gjithashtu e lehtë të kuptohet sa burime u heq ky “mashtrim i madh” qytetarëve. E para: është sikur çdo vit, 503 milionë banorë të Bashkimit Europian, duke përfshirë foshnjat, të vjedhin 292 euro. Shifra e dytë është edhe më negative, sepse ajo ka të bëjë me Italinë. Secila prej 60.5 milionë banorëve të saj vuan nga një “vjedhje” çdo vit prej 576 euro, 197% më shumë se mesatarja europiane. Dhe në fakt, Italia është vendi ku evazioni i TVSH është më i rëndë. Sipas të dhënave nga Komisioni Europian (që regjistron disa dallime në lidhje me shifrat e Agjencisë së të Ardhurave), TVSH-ja e shmangur në Itali ishte 35.9 miliardë euro në 2016. Gjermania është e dyta me 22.6 miliardë, ndjekur nga Franca me 20.8 miliardë euro.
Nëse, nga ana tjetër, ju shikoni përqindjen e TVSH-së të paguar në tatimin total që duhet të mblidhen, vendi më i keq është Rumania, ku 35.8% e tatimit nuk paguhet. Më pas vjen Greqia me 29.2% dhe vetëm në vendin e tretë është Italia, me 25.9%.
Arma vdekjeprurëse e mashtrimit të madh ka një emër që emërtohet “mashtrim karusel”. Rezultati, megjithatë, është një zbritje e parave për komunitetin dhe një pasurim ilegal për ata që e drejtojnë atë.
Detajet e mashtrimit
Mekanizmi i “mashtrimit karusel” bazohet në operacionet trekëndore midis vendeve që i përkasin Bashkimit Europian nëpërmjet përdorimit të një ose më shumë kompanive që veprojnë si një filtër. Ata arrijnë të shmangin ligjet e pagesës së TVSH-së në blerjet brenda komunitetit, ato që ndodhin midis vendeve të BE-së, duke kryer transaksione fiktive, me qëllimin e vetëm të mos paguajnë TVSH. Ligjet europiane, në fakt, parashikojnë që blerjet dhe shitjet midis kompanive të vendeve të ndryshme (përderisa ato i përkasin BE-së) nuk janë të ngarkuara me TVSH. Tatimi paguhet vetëm midis kompanive në të njëjtin vend dhe në shtetin ku aseti aktualisht konsumohet. Një parim i thjeshtë dhe i qartë që synon të mos krijojë pengesa për tregun e lirë.
Por, siç tregohet nga hetimet e nisura nga magjistratët italianë dhe 27 vende të tjera të BE-së, shkelja e ligjit është po aq e lehtë. Karuseli në bazën e mashtrimeve zhvillohet në lëvizjet e zinxhirit të shpejtë vetëm në nivelin formal (zakonisht mallrat nuk lëvizin), në sajë të ndërhyrjes së kompanive prej letra (të ashtuquajtura për shkak se qëllimi i tyre i vetëm është të prodhojnë faturë letre) dhe kompanitë filtruese (që synojnë të ndërlikojnë mundësinë që zbulimi i mashtrimit të zbulohet). Këto kompani nuk paraqesin deklaratat e taksave dhe zakonisht falimentojnë para se të mund të arrihen nga autoritetet tatimore.
Trekëndëshi i korporatave
Operacionet bazohen në trekëndëshin midis kompanive të ndryshme të vendeve të Bashkimit Europian. Për shembull, një kompani gjermane shet mallrat e saj në një kompani italiane. Shitja bëhet pa paguar TVSH, sepse është një transaksion brenda bashkësisë. Por kompania italiane që merr mallrat (por vetëm në letër) është në të vërtetë një “fabrikë letre”, e cila blen të mirën dhe e shet menjëherë duke aplikuar TVSH italiane. Dhe pikërisht në këtë fazë fillon mashtrimi real. Për shkak se “mulliri i erës” italian nuk paguan TVSH-në që ka marrë teorikisht nga blerësi i produktit dhe as nuk paraqet kthimin vjetor të TVSH-së. Qëllimi i vetëm i kësaj kompanie është të krijojë transaksione jo-ekzistuese. Dhe në fakt “fabrikat e letrës” regjistrohen gjithmonë në emër të personave të tretë.
Në këtë pikë ndodh mashtrimi i dytë. Kompania që bleu mallrat (ose shërbimet) nga “mulli letre” zbret TVSH-në që ajo (teorikisht) e ka paguar kur bleu produktin. Në këtë mënyrë, kompania mund të përfitojë një kreditim (të rreme) të TVSH-së ndaj shtetit italian, i cili jo vetëm që nuk ka arkëtuar asnjë euro të Tatimit mbi Vlerën e Shtuar, por gjithashtu duhet të paguajë unazën përfundimtare të mashtrimit të karuselit. Një dëmtim i dyfishtë.
Ky raund, i cili mund të shumëzohet për një kohë të pacaktuar, duke ndërhyrë më shumë se një kompani letre për të ngatërruar ujërat, ndodh vetëm në letër. Mallrat në fakt nuk lëvizin, gjithmonë mbeten në vendin ku bëhet mashtrimi, por në sajë të faturave të rreme, duket se është kthyer në një karusel të çmendur.
Fitimi gjithashtu rritet me 22%
Një shembull mund t’ju ndihmojë të kuptoni madhësinë e fitimeve që mund të lejojnë mashtrimet e karusel. Në kalimin e parë, furnizuesi i jashtëm fiktivisht i shet kompanisë italiane “mulli letre” një pasuri për 100 euro, pa paguar TVSH, sepse është transferim brenda shteteve anëtare të BE bazuar në nenin 41 të dekretit 331 / 93. Në këtë pikë “mulliri i letrës” gjithashtu e rishet të njëjtën pasuri në një kompani tjetër italiane, përsëri për të njëjtën sasi prej 100 eurosh.
Shuma në të cilën, megjithatë, TVSH është e ngarkuar për 22%, pasi ajo është një çështje e shitjeve të mallrave të tatueshme në Itali. Ky hap përfshin një shpenzim përfundimtar të dukshëm, për kompaninë italiane që bleu asetin, prej 122 eurosh. Operacioni përfundon kur kompania italiane përfiton të njëjtat mallra te kompania e huaj nga e cila filloi turneu, me sistemin e blerjes brenda komunitetit, gjithmonë me çmimin prej 100 euro dhe pa pagesën e TVSH-së.
Mekanizmi lejon secilin subjekt të paguajë dhe të mbledhë 100 euro, ndërsa kompania e fundit italiane që ka blerë asetin me sa duket ka paguar 22 euro të TVSH-së për kompaninë e letrës, e cila, megjithatë, nuk i paguan asgjë autoriteteve tatimore.
Qëllimi i vërtetë i transaksionit është që të lejojë kompaninë përfituese përfundimtare të jetë në gjendje të llogarisë një kredi tatimore prej 22 euro për çdo transaksion fiktiv të pagesës prej 100 eurosh. Kjo kredi mund të zbritet nga TVSH që kompania mbledh nga klientët e saj, ose mund të kërkohet si rimbursim nga shteti.
Hetimet e reja të TVSH-së
Shifrat e Guardia di Finanza për 3,188 “mullinj letre” të zbuluar në 17 muaj konfirmuan numrin e madh të hetimeve të mashtrimit të TVSH. Në Milano, për shembull, hetimet për pagesat e humbura të Tatimit mbi Vlerën e Shtuar u rritën gjatë gjithë hetimeve të tjera për krimet tatimore deri në vitin 2015. Atë vit, në fakt, u hapën 878 hetime të reja për këtë krim. Numri i tyre u ul vitin e ardhshëm (vetëm 27 procedura të reja) për t’u rritur përsëri në 2017 me 348 hetime të reja. Futja e faturimit elektronik me Ligjin e Buxhetit 2018 duhet t’u japë specialistëve të mashtrimit të TVSH-së një kohë të vështirë. Në fund të marsit, të dhënat e para të publikuara nga Agjencia e të Ardhurave duket se konfirmojnë këtë prirje: kreditë e rreme të TVSH-së për 688 milionë euro ishin zbuluar dhe bllokuar në dy muaj.
Kjo nuk është një masë përfundimtare, por fatura elektronike (së bashku me transmetimin elektronik të tarifave) ka të paktën përparësinë e dhënies së autoriteteve tatimore me të dhëna me kohë, në mënyrë që të mund të verifikojë mbi të gjitha lëshimin e faturave të rreme.
Edhe pagesa e kundërt, d.m.th. Transferimi nga transferuesi (i cili shet mallin) tek transferuesi (i cili e blen atë) të ngarkesës së pagesës së TVSH-së mund të ndihmojë në zvogëlimin e dëmit, meqë lëviz instrumentin tatimor mbi këtë çështje më shumë të besueshme.
Dhe pastaj ka propozim për reformën e Komisionit të BE-së, i cili kërkon të shmangë të ashtuquajturin “rritje taksash”. Duke imponuar pagesën e TVSH-së në shtetin e largimit të mallit ose shërbimit të shitur, avantazhi që lejon mashtrimin e karuselit eliminohet – të paktën në teori. Operacionet tatohen gjithmonë. Por nëse ky propozim do të hyjë në fuqi, kjo nuk do të thotë se problemi do të zgjidhej automatikisht. Në të vërtetë, të gjitha përjashtimet dhe regjimet speciale që krijojnë “pushimin e taksave” duhet të eliminohen dhe pas së cilës edhe mund të fshihen përsëri. Dhe ndërkohë, “plaçkitja e madhe e Europës” vazhdon…
