Interpretimi i nje endrre sipas Frojdit dhe Jungut C’jane endrrat? Endrrat dhe enderrimi jane nder format me te lashta shpirterore te njeriut.
Po ashtu,edhe interesimi per njohjen dhe shpjegimin e tyre eshte mjaft i lashte.
Gjurmimet e para te endrrave tregojne se keto u konsideruan sekrete te shpirtit,ketyre u eshte dhene shpesh nje kuptim magjik. Disa nga mendimtaret e vjeter, endrrat i kane trajtuar forma te shfaqjes me te erret te jets shpirterore.
Gjate kohes se gjumit njeriu perjeton lidhje perfytyrimesh dhe idesh nder me te pabesueshmet.Perjetime te tilla shpesh jane te lidhura me funksionimin e trurit per t’i perpunuar llojete ndryshme te kufijve ditor te njeriut.
Mirepo,shpeshhere enderohet jashte kufijve te aktivitetit ditor te njeriut. Frojdi, shfaqjet ne endrra i lidh kryesisht me instiktet seksuale te cilat sipas tij mbushin me energji gjithe te pavetedijshmen tone, e cila duke perdorur kete energji jo vetm qe percakton se c’lloj endrre do te shohim, por gjithashtu i jep spunto dhe orienton cdo sjellje tonen e cila manifestohet se jashtmi.
Pra per Frojdin instikti seksual eshte me i fuqishmi dhe njekohesisht me i ndaluari per tu shfaqur hapur, prandaj keto deshira individi i realizon ne endrra sepse ne gjume mekanizmi i represionit nuk vepron.
Jungu mendonte se asnje simbol qe na paraqitet gjate enderrimit nuk mund te jete i ndare nga personi qe enderron dhe nuk ekziston nje interpretim i caktuar i cilesdo enderr, dmth endrrat e gjithsecilit i perkasin vetem dhe vetem atyre qe i shohin ato (dmth i njejti simbol nenkupton dicka ose nje person dhe dicka tjeter per nje person tjeter).
Sipas tij endrrat kane funksion ekuilibrues per psikiken tone, mund te perfaqesojne nje reagim ndaj nje eksperience traumatike, gjithashtu ajo qe e dallon Jungun nga autoret e tjere eshte fakti qe ai i pa ato edhe si parashikuese ose sinjalizuese per dicka qe do te ndodhe me vone ne jeten e individit.
Adleri mendonte se endrrat sherbejne njeriut per te pare sin e pasqyre jeten qe po ben aktualisht. Bergsoni, mendonte se endrrat jane kujtime te harruara te cilat burojne nga pjeset e largeta te trurit per arsye te ngacmimeve te jashtme.
2. A mund te konsiderohet enderrimi nje psikoze? Endrra eshte produkt patologjik , hallka e pare qe perfshin simptomen histerike , por qe e dallon prej tyre karakteri kalimtar dhe kushtet karakteristike te jetes se njeriut . Gjendja e gjumit eshte largim nga bota reale e jashtme dhe krijohen kushtet per zhvillimin e psikozes .
Per psikoze largimi nga realiteti behet ose kur e pavetedishmja e shtypur behet teper e fuqishme ose kur realiteti bart aq vuajtje saqe uni hidhet ne krahet e impulseve te pavetedijshme. Psikoza naive e endrres eshte pasoj e largimit te deshiruar e te vetedijshem , te perkohshem nga bota e jashtme.
Kur ai fle ndryshon shperndarja e energjise psikike: nje pjese e energjise perdoret per te qetesuar te pavetedijshmen , dhe nese e pavetedishmja do clironte energjine per aktivitetin e vet do te zbulonte se levizja eshte e pamundur dhe eshte e hapur vetem rruga drejt kenaqesise halucinative, ketu lind endrra! Por fakti i censures se endrres tregon se kemi nje qendrese te mjaftueshme ndaj shtypjes.
Qetesia qe do donte te krijonte gjendja e gjumit kercenohet nga – rastesisht nga ngacmimet e jashtme ,-interesat qe nuk zhduken ,-deshirat e paplotesuara e te shtypura qe mezi presin te shfaqen . Si pasoj e dobesimit te shtypjeve lind rreziku qe gjate nates gjumi te prishet sa here qe nje ngacmim i jashtem e i brendshem do hynte ne konflikt me nje nga burimet e deshirave te pavetedijshme.
Procesi i endrres lejon qe produkti i ketij bashkveprimi te shnderrohet ne vuajtje halucinative duke bere qe gjumi te zgjatet . Pra verejme qe endrra nuk eshte prishes i gjumit por e mbron ate . Eshte e vertet qe ne na duket se do te flinim me mire po te mos shihnim endrra por nuk kemi aspak te drejte.
Pikerisht ne saj te endrrave ne arrijme te fleme! Puna e endrres sic pohuam me siper eshte puna qe zhvendos endrren e fshehur ne enderr te qarte, eshte dicka unike pasi na krijoi mundesine qe te hyjme ne sistemin e pavetedijshem .Me ane te saj psikoanaliza ka zbuluar se per formimin e simptomave neurotike veprojne po ato mekanizma qe i shnderrojne mendimet e fshehura te endrres ne te qarte.
3. Interpretimi i nje endrre sipas Frojdit dhe Jungut Endrra eshte pare nga nje 22-vjecare: “Isha ne qytetin e origjines te familjes time.Ishte nje gjarper –neperke qe me ndiqte ngado.
Fillimisht nuk me bezdiste prania e tij,por me pas fillova te irritohesha nga ajo prezence e vazhdueshme dhe fillova te fshihesha dhe ta largoja,por qe nuk ia dilja dot.Vrapoja pa fund,por perseri ai me gjendej aty prane.Tek dera e jashtme e shtepise ndodheshin prinderit e mi dhe un u tregoja per ate qe po me ndodhte,ata filluan te godisnin gjarprin.
Gjarpri-hardhuce njehere dukej sikur kishte ngordhur pastaj e merrte perseri veten. Interpretimi spas teorise Frojdiste Endrra eshte shfaqje specifike e nje permbajtjeje psikike te fshehte sipas Frojdit.Permbajtja e ketille ka te beje me deshira,me ngacmime ,me synime etj.te shtypur,te ndrydhura dhe te nxjerra jashte vetedijes se njeriut.
Sipas simbolikes se tij,gjarpri simbolizon organet gjenitale qe ne kete rast jane ato mashkullor,deshirat seksuale te vajzes.
Vihet re se enderruesja thote qe ne fillim te endrres gjarpri-hardhuce.Hardhuca ne simboliken e Frojdit paraqet friken ndaj tredhjes.Pra fakti qe ajo permend dy polet :1- gjarpriN (organet gjenitale mashullore) dhe 2-hardhucen (friken nga tredhja) tregon se ajo krahas deshirave te saj seksuale ajo ka friken e tredhjes.Kjo frike e ben ateqe t’i shtype keto deshira,tenton t’i pengoje ato,por ato s’mund te shtypen.
Ato vazhdojne te ekzistojne tek ajo sepse ato tashme jane berepjese e psikikes se saj,pra vete qenies se saj. Interpretimi sipas teorise Jungiane Jungu per interpretimin e endrrave le te themi se ka krijuar nje teori pak a shume komplekse.Ai e sheh endrren shume te ngjashme me nje drame teatrale te antikitetit klasik e cila perbehet nga 4 pjese: 1-Prezantimi i personazheve,shfaqja e kohes dhe vendit te ngjarjes. 2-Ilustrimi i problemit
4. 3-Ndethurja e dinamikes se linjave te problemit deri ne shfaqjen e pikes kulminante 4-Zgjidhja. Eshte vete ederruesi ai qe krijon dhe tregon endrren.Ai fillimisht tenton te identifikoje personazhete drames,kohen dhe vendin e veprimit. Ne keto rrethana ,fjalia”Isha ne qytetin e origjines te familjes timeishte nje gjarper- hardhuce qe me ndiqte”,permblesh pjesen e parete drames.
Ne pjesen e dyteveprimi i endrres zhvendoset ne ndodhite e meposhtme:”Fillimisht nuk me bezdiste,por me pas perpiqesha te fshihesha dhe nuk ia dilja dot.” Ne kete rast gjarpri-hardhuce qe paraqet nje permbajtje te tipit pulsues te papelqyeshme nga ndergjejgia e te rese enderruese,e trembur nga permasat e deshirave seksuale,qe e ndjekin ne menyrete tille qe ajo nuk shpeton dot prej tyre. Pjesa e trete permblidhet ne shprehjen:”Vrapoja pa fund,por perseri ai me gjendej aty prane.Tek dera e jashtme e shtepse ndodheshin prinderit e mi dhe un i tregoja per ate qe po me ndodhte,ta filluan ta godisnin gjarprin.”
Gjendja ka ariturkulmin,eshte gjendja e krizes.Enderruesja i sheh prinderit si zgjidhes te problemit te saj ankthioz, pra ajo iu jep detyren per ta liruar. Ajo strehohet ne sjelljet afektive dhe mbrojtese familjare. Eshte per t’u theksuar fakti qe ederruesja jetonte ne kushtet e nje perpjekjeje per t’u shkeputur nga familja e origjines dhe per te ndertuar nje jete te sajen. Nje sjellje kjo e lidhur me menyren femijerore-adoleshenciale te qenies. Dhe se fundi ne pjesen e katert,zgjidhja:”Gjarpri dukej i ngordhur por ai e rimerrte perseri veten”.
Gjarpri fillimisht dukej me ne fund i ngordhur,operacioni pati sukses,duket sikur ankthi u shtyp,deshirat seksuale u shtypen. Por nuk mund te jete keshtu,sepse gjarperinjte e endrrave nuk ngordhin asnjehereedhe pse enderruesi perpiqet qe t’i vrase, deshirat jane rrenjosur thelle ne vete qenien e individit dhe nuk mund te eliminohetpor vetem mund te zhvendosen ,e per pasoje te linde ankthi. Gjarpri rifillon levizjen dhe fillon te jape shenja jete.
Enderruesja sidoqofte duhet t’i bej mire llogarite me te,pra me keto deshira,derisa t’i integroje ne personalitetin e vet. Si perfundim…
Endrrat jane konfuze, jointeligjente ose shume te veshtira per tu kuptuar,dhe ato qe na thone mund te bien ne kontradikteme gjithcka qe ne dime per relitetin qe na rrethon…
Nuk duhet te harrojme se endrra nuk eshte nje dukuri apo mjet shoqeror kmunikimi,gjithashtu ne duhet te pranojme se e kemi shume te veshtire te kuptojme se cfare ka dashur te na thote enderrparesi,i cili nga ana e vet e di dhe me pak kete gje.
5. Referencat -Tamo, Adem, “Teorite e Keshillimit dhe Psikoterapia”, si dhe “Misteret e Lendimeve Psikologjike”. Tirane, 2007. -Frojd,S, “ Interpretimi I Endrrave”, perkthim ne shqip. -Freud,S,”L’interpretazione dei sogni”,perkthim ne italisht
6. Referencat -Tamo, Adem, “Teorite e Keshillimit dhe Psikoterapia”, si dhe “Misteret e Lendimeve Psikologjike”. Tirane, 2007. -Frojd,S, “ Interpretimi I Endrrave”, perkthim ne shqip. -Freud,S,”L’interpretazione dei sogni”,perkthim ne italisht