Nga Qemal ILJAZI
MITOLOGJIA FLET SHQIP
* Ky shkrim e ka si qëllim zbardhjen e origjinës së Mitologjisë me anë të Emrave Mitologjik të cilët Tingëllojnë Shqip dhe kanë domethënje Shqipe .
Hyrje e Shkurtër
Megjithat që kan kaluar disa Miliona vite dhe Gjuha Shqipe ka pësuar Shum ndryshime dhe përshtatje Gjuhësore thelbi mbetet i njejtë dhe shihet qartë që Mitologjia flet Shqip .Mandej i kemi edhe disa Dialekte ( jo vetëm dy kryesorët ) që dallojnë Shum dhe secili Dialekt i ka lëne gjurmet e veta .
Dialektet i kemi pasuri Kombëtare dhe duhet ti ruajm si sytë e ballit natyrisht pa mos qenë në kundërshtim nga një dialekt i përbashkët Kombëtarë .
Në këte shkrim do të bazohem nga të gjitha Dialektet e Trevave Shqiptare .
Fillimi i Mitologjisë ose ngjarjes
Flitet përher në bazë Gojëdheneve të Mitologjisë dhe më vonë të shkrimeve të Historianve , Shkrimtarve dhe Fillozofëve Antik .
Etapa e Parë
Në fillim ka qenë Errësirë ,mjegull pa fund , Kaos i vërtetë ose si quhet KAOSI .
Kaos kur e analizojmë ” Ka – osh ” ose ” Ka është ” .Kjo vërtetohet nga disa Dialekte të trevave Shqiptare .
Miti ( Mythos ) ” Mi -tho ” Vetëm tha ; me domethënje nga e kaluara që flitet brez pas brezi dhe nuk mundet të vertetohet .
Fjalën ” Mi ” e kemi në Dialektin Kërçovarë dhe përdoret ku themi diçka ose bëjmë diçka pa Shum përfitime personale por e dobishme ose informative ose që shërben për të gjithë .
Historia dhe Interpretimi i Mitologjisë .
Etapa e Dytë
Nga Kaosi dalin dhe zbresin në Tokë me ndërmjetsimin e Erosit : Gaia , Tartari ,Niksi, Erebi , Erosi dhe më vonë Urani me ndërmjetsimin e Erosit .
Në Bibël fjala e parë quhet Nephilim që don të thotë Në Fillim .Kurse koncepti quhet Genesis .dmth ; Gjeneza dhe kur e analizojmë na del ” Gjen zë ose Shqip i pari është zëri .
Kur e analizojmë nga leximet na del se të gjitha Fetë ose Besimet në teritorin e Antikitetit janë vazhdimsi ose vetë Mitologja por në një verzion tjetër .
Apropo ( është për po ) Feja ose Besimi e kanë patur rëndësinë në fillimin e tyre .Kanë bërë Shum hapa të suksesëshme dhe kanë bërë një Rend të ri Shoqërorë saqë janë formuar edhe disa Perandori Qindra vjeçare .
Pse kanë rënë Perandoritë dhe Besimit ose Fesë i ka rënë vlera .Unë do të thoja për mendimin tim .
Oligarkia , Korupsioni dhe Diktatura janë berë te pa durueshme dhe populli nga pakënaqësia është revoltuar dhe i ka rrezuar . Kjo don të thotë Perandoritë dhe Feja ose Besimi e kanë humbur luftën por jo vetëm luftën por gjithëçka dhe ka mbetur vetëm Besimi që një grup njerzish mundohen ta ruajn .
Unë personalishtë jamë Besimtarë por pa pretendime tjera .
Toka : Do të thotë ” Tok , Bashkë .
Gaia ; Perëndesha e Tokës e cila mbetet deri në Perjetësi së paku të Mitologjisë .
Ga : Fjalë Dardane . Ga = prin , udhëheq ,Jep Urdhëra ose i detyron të tjerët , i çon .Mundet ti shtohet edhe ” Nga ” Ku
n `ëja në Shum Gjuhë zhduket ose shkruhet por nuk ndëgjohet ,në rastin tonë as shkruhet as ndëgjohet .Mundet të interpretohet edhe Gjëja ose Gjallesa . Të gjitha këto terma ose Interpretime i ka vetëm Shqipja .
Tartari ; Perëndia e Nëntokës ose Nëntoka .
Këtu kemi Fjalët ; Arë ,Ar dhe Art .Që do të thotë Ara – Toka , Dheu .
Ar : Ar -Metale ,Pasuri Nëntoksore dhe
Art ; Mënyra e shfrytzimit të Tokës .
Niksi ; Është Errësina ose Nata . Mundet të interpretohet ” në ikje ”
Erebi ; Erë bie . Identifikohet si i pa dukshmi dhe Kundërshtuesi .
Erosi ; Erë është .Identifikohet si Ndërmjetsuesi sidomos në dashuri .
Urani ; Ura .Dmth .Ura lidhëse me Gaiën Që mundëson shtimin dhe zhvillimin e Tokës
Etapa e Tretë
Mitologjia ose Ngjarja vazhdon me Pasardhësit e Gaiës dhe Uranit .
Gaia dhe Urani lindin ; Tre Njëqind duarshit , Tre Qiklopët dhe 12 Titanët ( 6 Vajza dhe 6 Djem )
Pas kësajë Urani bëhet i pa durueshem për shkak të dyshimeve të tijë se Fëmijet e tyre duan ta rrëzojnë nga Troni i kryetarit të Familjes dhe bënë Shum probleme Gaia detyrohet me anë te djalit të sajë të fundit ( Kronosin ) Ta zhdukin nga Toka dhe të këthehet në Planetin e Uranit .
Mjeti i Kronosint për ta luftuar Uranin sipas një verzioni ka qenë Kosa që do të thotë emri i Kosovës nuk është aq i rastësishem dhe pa domethënje .
Urani ik por i len disa mallkime të cilat do të realizohen .
Nga këto vijojnë ; Gjigantët , Erineat Nimfat dhe Njerzimi Por natyrisht që ka patur edhe Krijesa të tjera si Centaurët Minotaurët dhe të gjitha Gjallesat e tjera të rruzullit Tokësore .
( Duhet ta kemi parasyshë se deri këtu dhe më pas kan kaluar Shum Miliona vite deri ku Ekziston Mitologjia dhe zotrat shëndrohen në Gjallesa ose Krijesa të tjera dhe ndoshta Ekzistojnë edhe sot por janë te pa dukshëm dhe pa ndikim ose me pak ndikim për shkak të shëndrimit të tyre në Krijesa të tjera .)
Etapa e katërt
Kronosi dhe Rea ( Titan ) Marrin Tronin dhe vazhdimësinë e Zhvillimeve Vijuese .
Kronosi = Shqip .: Kroni , Burimi ,Kronologjia e tj .
Rea = Gruaja e Djalit , Nusja ose Vazhdimsia e Mjegullnajës ose reve nga Kaosi .
Kronosi dhe Rea lindin Tri Vajza dhe Tre Djem .
Të cilët të gjithë do të bëhen Perëndi dhe do të lindin Perendi tjera . . Mbase Kronosit do ti realizohet Mallkimi i Uranit dhe do të mundet ( jan disa verzione ) nga Djali i tijë i fundit Zeusi me anë të vetëtimave Eksluzivisht të tijë ose i jepet një ujë special me të vjellë dhe çlirohen të 5 fëmijët nga barku i tijë qe i ka ngëlltitur dhe pasi janë perëndi janë të pa vdekshëm .
Etapa e Pestë.
Gjashtë Perënditë e para Klasike .
( Vajza dhe Djem të Kronosit dhe Reas )
Hestia ; = ” Heshtja ” .Perëndesha e Familjes dhe Zjarit .
Hades ; = ” Ha Dhe ose Dhenë , Truall ” Perëndia e Nëntokës
Poseidon ; ” Po – se – i – don ” Perëndia e Detrave .
Këtu kemi edhe kalin e tijë Hipio : Karakteristikë se vetëm në shqip thuhet i hypi kalit mandej rrjedhin Hipodrom Hipizmi (shkolla e kuajve )
Demeter ; ” Dëm e terr ” Perëndesha e Begatisë , Pjellorisë dhe Shtimit . Pse quhet ashtu .
Demeter ka patur një vajzë me Zeusin e quajtur Kore ( Fjalë Shqipe ) të cilën e ka dashur Shum dhe ka qenë Shum e lidhur me te sa që nuk ka mujtur pa te
Një dit Korja zbret nga Olimpi si Shum her të tjera për të shetitur me shoqet e saja dhe at ditë vëren një bunarë të thellë ..Në fund të bunarit ka qenë një djalosh i hieshëm
( Hadesi – Perëndia e Nëntokës ) i cili e ka përshëndetur nga poshtë duke e propozuar edhe për martesë . Korja nuk e ka patur të lehtë pranimin pa mos u lajmëruar te nëna e sajë por megjithat e ka pranuar dhe ka shkuar në Nëntokë .
Demeter nga mërzia dhe hidhërimi ose mvarësia për Koren i ndërpret ose tërhiqet nga të gjitha funksionet ose obligimet e saja si Perëndeshë .Nga këtu Kore quhet Persephone
( ph = f ) Mandej na del edhe fjala Personifikim që don të thotë se pas disa peripetive Njerzimi rrjedhën e ka nga Persefonja .
Persephone interpretohet ; Përse po i the Hadesit .
Si pasojë e tërheqjes së Demeter nga funksionet e saja Planeti bien në një krizë të thellë sa që i rrezikohet ekzistenca nga skamja dhe lindëshmëria e të gjitha gjallesave .Kjo periudhë quhet ” dëm e terr ”
Është dashur ndërhyrja e Zeusit me anë të Apollos ( Perëndi e Diturisë = ka ditur çdo gjë ) Interpretim = është po për çdo lloj (sa i përket mençurisë apo diturisë ) .Do të shtoja se Orakulli i Delphit drejtohet nga vetë Apollo .Te Orakulli kanë shkuar gati të gjith ë Perënditë ,Mbretrit dhe Njerzit për të pyetur për ardhëmërinë e tyre ose problemet e tyre .E ashtuquejtura priftëresha ose shërbyesja e cila i ka pritur të gjithë është quajtur Pythia që dmth Pyetja .Në ket Orakull është edhe guri i cili ka zëvendësuar Zeusin kur e ka hënger Kronosi pa mos e diktuar se çka është . Ai gurë quhet Omfalos që mund të interpretohet o më fal .Aktualishtë kur duam ta dijmë ardhemërinë e quajmë Fall .
Nga kjo ndërhyrje zgjidhet problemi por me një kusht . Persefone është dashur që për çdo vit të shkojë te mamaja e sajë nga gjashtë muaj ( nga kjo dalin stinët ) sa që Demeter të kryej punën ose funksionin e sajë . Arrihet marrveshtja dhe vazhdon puna ose funksionimi .
Hera ; Perëndeshë me funksion të Kujdestares një nga këto ështe Perëndesha e Bashkësortësisë dhe Besnikërisë si dhe gruaja oficiele e Zeusit .
Hera ka vepruar edhe në Shum lami të tjera sidomos në mosmarrveshtjet me Zeusin .
Karakteristikë është se emri i Heres vetëm në shqip përdoret për shumzim në Matematikë ” Me her “edhe kur themi ” tjetër her “që don të thotë se Zeusi ka bërë fëmijë edhe me gra të tjera dhe ata Njerimi i ka quajtur fëmijë me tjetër Herë .
Zeusi ; Perëndia e Perëndive
Përgjegjësi dhe krijuesi i Rendit Shoqërorë të asajë kohe si te Perënditë ashtu edhe te Njerzimi .
Fjala Zeus ; Nga potenciali i tijë mund të interpretohet në më Shum domethënje .
Zë ; nga zëri i tijë me anë të vetëtimave që kan qenë eksluzivitet i tijë .Perënditë kan qenë te pa dukshem për njerzimin dhe është ndëgjuar vetem zëri .
Ze ; Ka zën vendin e të gjith zotrave .
Ze ; Zeja apo mjeshtria e udhëheqjes .
Perfundimi i Mitologjisë
Te gjith Zotrat shëndrohen ne Gjallesa apo Krijesa tjera dhe nuk prezentohen më si Zotra .Ndoshta ekzistojnë edhe sot se janë të pa vdekshëm por nuk kan ndikime në botën aktuale ose kan Shum pak , shkaku se tanimë .
Njerzimi e ka marrë në dorë situaten aq sa ka Mundësi ose Dituri .
E bëra ket shkrim në mënyren time sa më të shkurter të mundëshme për të senzibilizuar Gjuhtarët , Historianët apo Shkencëtarët per të Studjuar më Shumë .