Shkruan: Fahri XHARRA
Harta që e shihni e spjegon bukur shtrierjen e botës pellazge nëpër Europë. Kjo shtrierje duhet të jetë shumë kohë para Luftës së Trojëes ( 1180 pra e.s.)
E shihni që nuk ka as Greqi e as Romë, por këto janë shumë të vonëshme për këtë hartë; nuk ka as Britani, sepse Britit i duhet lindur shumë kohë më vonë që të lindë e rritet për të ngritur Britaninë. Nuk ka as gotë sepse ata pas shekullit 7 e themeluan shtetin e tyre , aty ku janë sot gjermanët.
Por, sido qoftë sot e kemi në rend Korsikën, e njohur si vendlindja e Napolon Bonapartës, por koha që do flasim është mbi 2300 vjet para lindjes së tij.
Një zbulim i vogël arkeologjik e ka bër një hap të madh historik, për të vërtetën etruske e edhe më shumë për mashtrimet historiografike që historia e atyre viseve ka filluar me Romën.
Të gjitha mjediset informative të Francës kanë lajmëruar për zbulimin e varrezave etruske në Aleria të Korzikës.
“Teknika me të cilën ne sot punojmë është shumë më e përparua se ajo e viteve të 60- thotë antropologëja Catherine Rigeade. Kemi të bëjmë edhe me zbulime biologjike, të cilat na japin shënime të çmuara duke filluar nga ADN-ja e materjeve organike që gjënden në vazot e varrezave të cilat na mundësojnë të përcaktojmë identitetin e të varrosurit- moshën e tij (ose e tyre ), gjininë, bila edhe sëmundjet nësa kanë vuajtur sa i ishin gjallë.
“ Varrezat etruske, të zbuluara edhe në Korsik ndër një nekropolë romake në komunen Aleria , në vendin i quajtur Lamazhon, filloi t `i zgjojë sekretet e varrosura më shumë se 2 500 vjet. INRAP-i ( Instituti kombëtar ( francez) i zbulimeve arkeologjike ) i cili i udhëhqe këto gërmime që nga viti 2018 ka nxjerrur shumë fakte të rëndësishme arkeologjike. Sipas tyre, ky është një zbulim i rrallë i gjetur në Francë në 40 vjetët e fundit.
Ky “ okupim” etrusk siç e quajnë ata, “shtrihej nga shek. i 5-të par e.s. deri në shekullin e tretë të atij mileniumi. Pra, Aleria në mes shekujve të përmendur ishte nën kontrollin etrusk. Rreth vitit 259 pes, qyteti ra ndër Romakët, dhe bëhet qendër politike. Zbulimi i varrezave e dëshmon praninë e tyre deri në vitet 220 pas es.
Arkeologëja Catherine Rigeade, tregon që gjendja e varreve është e mirë dhe më e rëndësishme është që këtu e shohim llojllojshmërinë në mënyren e varrimit të të vdekurve, disa janë drejt e mbi tokë ( dhe), disa në enë druri dhe të tjerët në arkivole nga dërrasat e drurit. Mbi të varrosurit i gjetëm edhe eshtrat e fëmijvë, të ngjashme me varrezat e fëmijëvet.
Në varre janë gjetur edhe mobilje të aristokracisë së kohës, si dhe bizhuteri të ndryshme. Janë futur në regjistër mbi 200 objekte të arit. Për mua që e shkruaj këtë shkrim (fxh ) është se gazetat shkruajnë që zbulimi i këtyre varrezave të shek.,të 4-t pes, do e nxitë punën e më tutjeme arkeologjike për gjetjen e ndikimit të këtij populli, me “origjinë” nga Italia qendrore, në popullsinë vendore
La tombe du site archéologique d’Aleria, au lieu-dit Lamajone, en Corse.© INRAP
Për mua që e shkruaj këtë shkrim (fxh ) është se gazetat shkruajnë që zbulimi i këtyre varrezave të shek.,të 4-t pes, do e nxitë punën e më tutjeme arkeologjike për gjetjen e ndikimit të këtij populli, me “origjinë” nga Italia qendrore, në popullsinë vendore ????? . Pra, varret misterioze të gjetura në Korsikë fillojnë të flasin për fshehtësitë e ngrysura me mileniume.
“Ky civilizim antik etrusk i paraprinte civilizimit Romak. Lulëzimi i kësaj qytetarie etruske shtrihej nga shekujt 8- 1 PES. Të dalur, me siguri nga Toskana e Ombria, ata i kanë pushtuar shumë brigje bregdetare duke themeluar qytete të ndryshme me një përparim të madh në Detin Mesdhe . Fracezët, iu detyrohemi etruskëve për shkronjën C që e kemi në alfabetin tonë si dhe tjetra që kemi emër dhe mbiemër” – shkruan një gazetë franceze.
Unë shjoj më tutje që çdo zbulim etrusk mund të deshifrohet vetëm me gjuhën shqipe.
Fahri Xharra,27.03.19
Gjakovë
Referencat e obligueshme
http://www.prefectures-regions.gouv.fr/corse/Actualites/Archeologie-une-decouverte-remarquable-a-Aleria
Fahri Xharra, Gjakovë