Categories
Gjuha Shqipe

Morfologji emrash të përveçëm

Sistemi morfologjik i emrave të përveçëm të njerëzve në shqipe përmban një anomali: emrat femërorë të tipit Zana, Silva, Teuta kanë humbur trajtën e pashquar (Zanë, Silvë, Teutë). Në ç’rrethana ka ndodhur kjo? Së pari, duhet sqaruar se kategoria e shquarsisë në emrat e përveçëm ka natyrë sintaksore vetëm, meqë nuk luan ndonjë rol kuptimor të krahasueshëm […]

Categories
Gjuha Shqipe

Leksiku popullor i agorafobisë

Tek etimologjitë e Çabejt, gjej fjalën bajkush, që sipas tij “përdoret në Gjirokastër për një njeri që rri fshehur ose mënjanë.” Çabej e shpjegon këtë nga turqishtja baykuş “kukuvajkë”, duke shtuar se ka hyrë edhe në bullgarishten. Unë kam dëgjuar, nga nëna ime, me të njëjtin kuptim, shprehjen Bajo fshehuri – në përdorime të tipit je bërë si Bajo fshehuri, mbete brenda […]

Categories
Gjuha Shqipe

Pësorja dhe rendi i fjalëve në fjali

Në shumë manuale të stilit të gjuhëve perëndimore gjen këshilla për të kufizuar përdorimin e foljeve në pësore. Këto këshilla nuk duan të thonë thjesht se nëna i lan perdet dy herë në muaj është për t’u parapëlqyer, si thënie, ndaj perdet lahen prej nënës/nga nëna dy herë në muaj; por i referohen mënyrës së tërthortë dhe shpesh […]

Categories
Gjuha Shqipe

Shqipja, gjuha që lindi gjuhët indo-evropiane

Nga pellazgjishtja në ilirishte dhe pastaj në shqipe u trashëgua dhe u ruajt gjuha më e vjetër e Evropës. Është vërtetuar me argumente të forta se gjuha shqipe është gjuha mëmë indoevropiane dhe në ndihmë për të vërtetuar vjetërsinë e gjuhës dhe historisë vijnë shkencat e gjuhësisë dhe arkeologjisë. Po pse nuk u shkrua gjuha […]

Categories
Gjuha Shqipe

Dokumentet e para të shqipes së shkruar

1. Formula e Pagëzimit (1462)2. Fjalori i Arnold Fon Harfit (1497) dhe3. Perikopeja e Ungjillit të Pashkës ( fundi i sh. XV-fillimi sh. XVI) Nën pluhurin e arkivave të Evropës dhe sidomos të atyre të Vatikanit mund të gjenden edhe shumë dokumente të tjera, ndoshta më të plotë e më domethënës. 1. Formula e Pagëzimit […]

Categories
Gjuha Shqipe

Historiku i Gjuhës Shqipe

Gjuha shqipe bën pjesë në familjen e gjuhëve indoevropiane, ku futen gjuhët indo-iranike, greqishtja, gjuhët romane, gjuhët sllave, gjuhët gjermane, etj. Ajo formon një degë të veçantë në këtë familje gjuhësore dhe nuk ka ndonjë lidhje prejardhjeje me asnjërën prej gjuhëve të sotme indoevropiane. Karakteri indoevropian i shqipes, përkatësia e saj në familjen gjuhësore indoevropiane, […]

Categories
Lajme

Trashëgimia kulturore shqiptare

Letërsia Shqiptare Në kulturën e shqiptarëve ka lënë gjurmën e saj të thellë historia e tyre e brendshme dhe e jashtme. Pjesë e trevave të lashta ilirike, udhë kryqëzimi e qytetërimeve dhe e interesave gjeopolitike gjatë dyndjeve barbare e më pas, provincë e perandorive të perëndimit dhe të Lindjes, të Romës e të Bizantit, pasi […]

Categories
Gjuha Shqipe

Listë fjalësh të huaja të zbërthyera në gjuhën shqipe

Nga : Mentor Hajrizi Përmbledhje: Detyra e medieve të shkruara dhe roli i rëndësishëm që kanë sot në shoqëri, kanë nxitur vullnet e zotim që të shkëpusim një pjesë interesante, të domosdoshme dhe të nevojshme nga tema ime e mbrojtur si punim diplome në Degën e Gazetarisë, te prof. dr. Milazim Krasniqi, për të bërë […]

Categories
Gjuha Shqipe

Fjala shqipe në vend të fjalës së huaj

Fjalët i voli nga revista “GJUHA JONË”: Shaban KELMENDI Radhitja dhe përgatitja kompjuterike: Muhamed DOLAKU FJALA SHQIPE NË VEND TË FJALËS SË HUAJ Puna për pastrimin e gjuhës sonë të njësuar letrare nga fjalët dhe ndërtimet e huaja të panevojshme, që mbështetet në një traditë të pasur duke nisur që nga Rilindja, ka ardhur duke […]

Categories
Gjuha Shqipe

Shkurtesat në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe të vitit 1980

Nga : Agim Spahiu Në këtë shkrim kemi përfshirë të gjitha shkurtesat që janë përdorur në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe të vitit 1980. anat. term në anatomi. antrop. term në antropologji. arb. fjalë a shprehje e arbëreshëve të Italisë ose të Greqisë. arkeol. term në arkeologji. arkit. term në arkitekturë. art. term i […]

Categories
Lajme

Gjuha dhe kompjuteri

Nga : Musli Musliu Përmbledhje Në këtë shkrim shtjellohen disa tema të përpunimit kompjuterik të të dhënave gjuhësore nga fushat e fonetikës, e morfologjisë dhe e sintaksës 1. Gjuha dhe kompjuteri Pjesa e dytë e shekullit XX u karakterizua me kompjuterizimin dhe automatizimin e shumë proceseve industriale dhe makinerike. Me zbulimin e kompjuterit dhe makinave […]

Categories
Histori Të gjitha

Gjuha shqipe e shkruar me shkronjat e veta pellazge

Shkruan: Aleksander HASANAS AT; ET, ETNI, ETNIKE – {Etus) – Gjuha shqipe, ajo pellazge.Fjala AT e gjuhës shqipe sjell në krejt gjuhët IE emërtimet: {At/dhe} Etni, Etnike, por edhe N’ational, Nacionale, ndërnationale, nacionalist, etj. (t = c/s).Eshtë sërish kjo fjalë ‘At’ me origjinë të hershme, (ab- = father) ku nëpërmjet së cilës nënkuptojmë edhe: AT […]

Categories
Histori Të gjitha

Gjuha dhe letërsia shqipe

Nga : Faik Konica Gjuha që flasin shqiptarët është një gjuhë e vjetër, origjinale, për të cilën disa janë shprehur se është më e lashta në Evropë. Nuk ka asgjë të mistershme në lidhje me gjuhën shqipe. Por gjuhësia, si shkencë është ende shumë e re; përpara se të njihej kjo dituri, të gjitha ato […]