Category: Gjuha Shqipe

Gjuha shqipe (ose thjeshtë shqipja) është gjuhë dhe degë e veçantë e familjes indo-evropiane të folur nga më shumë se 6 milionë njerëz.

Categories
Gjuha Shqipe

Pjesë nga gramatika e gjuhës shqipe

GJUHA – Shkenca që merret me studimin e gjuhës quhet gjuhësi (linguistikë). Degë të gjuhësisë janë: fonetika, leksikologjia dhe gramatika. Fonetika i studion tingujt e gjuhës. Leksikologjia merret me studimin e fjalëve të një gjuhe. Gramatika studion strukturën e gjuhës. Ndahet në dy pjesë: në morfologji dhe në sintaksë.    KLASIFIKIMI I GJUHËVE – Në botë ka rreth 20 familje gjuhësh: gjuhët indoevropiane, ugrofine, familja turke, semitike, kaukaziane, mongole, kino-tibetiane etj. Gjuhët e familjes indoevropiane […]

Categories
Gjuha Shqipe

Morfologji emrash të përveçëm

Sistemi morfologjik i emrave të përveçëm të njerëzve në shqipe përmban një anomali: emrat femërorë të tipit Zana, Silva, Teuta kanë humbur trajtën e pashquar (Zanë, Silvë, Teutë). Në ç’rrethana ka ndodhur kjo? Së pari, duhet sqaruar se kategoria e shquarsisë në emrat e përveçëm ka natyrë sintaksore vetëm, meqë nuk luan ndonjë rol kuptimor të krahasueshëm […]

Categories
Gjuha Shqipe

Leksiku popullor i agorafobisë

Tek etimologjitë e Çabejt, gjej fjalën bajkush, që sipas tij “përdoret në Gjirokastër për një njeri që rri fshehur ose mënjanë.” Çabej e shpjegon këtë nga turqishtja baykuş “kukuvajkë”, duke shtuar se ka hyrë edhe në bullgarishten. Unë kam dëgjuar, nga nëna ime, me të njëjtin kuptim, shprehjen Bajo fshehuri – në përdorime të tipit je bërë si Bajo fshehuri, mbete brenda […]

Categories
Gjuha Shqipe

Pësorja dhe rendi i fjalëve në fjali

Në shumë manuale të stilit të gjuhëve perëndimore gjen këshilla për të kufizuar përdorimin e foljeve në pësore. Këto këshilla nuk duan të thonë thjesht se nëna i lan perdet dy herë në muaj është për t’u parapëlqyer, si thënie, ndaj perdet lahen prej nënës/nga nëna dy herë në muaj; por i referohen mënyrës së tërthortë dhe shpesh […]

Categories
Gjuha Shqipe

Shqipja, gjuha që lindi gjuhët indo-evropiane

Nga pellazgjishtja në ilirishte dhe pastaj në shqipe u trashëgua dhe u ruajt gjuha më e vjetër e Evropës. Është vërtetuar me argumente të forta se gjuha shqipe është gjuha mëmë indoevropiane dhe në ndihmë për të vërtetuar vjetërsinë e gjuhës dhe historisë vijnë shkencat e gjuhësisë dhe arkeologjisë. Po pse nuk u shkrua gjuha […]

Categories
Gjuha Shqipe

Dokumentet e para të shqipes së shkruar

1. Formula e Pagëzimit (1462)2. Fjalori i Arnold Fon Harfit (1497) dhe3. Perikopeja e Ungjillit të Pashkës ( fundi i sh. XV-fillimi sh. XVI) Nën pluhurin e arkivave të Evropës dhe sidomos të atyre të Vatikanit mund të gjenden edhe shumë dokumente të tjera, ndoshta më të plotë e më domethënës. 1. Formula e Pagëzimit […]

Categories
Gjuha Shqipe

Historiku i Gjuhës Shqipe

Gjuha shqipe bën pjesë në familjen e gjuhëve indoevropiane, ku futen gjuhët indo-iranike, greqishtja, gjuhët romane, gjuhët sllave, gjuhët gjermane, etj. Ajo formon një degë të veçantë në këtë familje gjuhësore dhe nuk ka ndonjë lidhje prejardhjeje me asnjërën prej gjuhëve të sotme indoevropiane. Karakteri indoevropian i shqipes, përkatësia e saj në familjen gjuhësore indoevropiane, […]

Categories
Gjuha Shqipe

Emra shqiptarë dhe ilirë për fëmijë

Shtatzënia është një proces i magjishëm nëpër të cilin kalon thuajse çdo grua. Normalisht se nëntë muajt e shtatzënisë janë të veçantë, por edhe të mbushur me sfida të ndryshme. Megjithatë, edhe pas lindjes sfidat e nënës nuk përfundojnë. Në mesin e sfidave të paslindjes është edhe vënia e emrit të bebes. Dhe, përderisa disa […]

Categories
Gjuha Shqipe

Listë fjalësh të huaja të zbërthyera në gjuhën shqipe

Nga : Mentor Hajrizi Përmbledhje: Detyra e medieve të shkruara dhe roli i rëndësishëm që kanë sot në shoqëri, kanë nxitur vullnet e zotim që të shkëpusim një pjesë interesante, të domosdoshme dhe të nevojshme nga tema ime e mbrojtur si punim diplome në Degën e Gazetarisë, te prof. dr. Milazim Krasniqi, për të bërë […]

Categories
Gjuha Shqipe

Fjala shqipe në vend të fjalës së huaj

Fjalët i voli nga revista “GJUHA JONË”: Shaban KELMENDI Radhitja dhe përgatitja kompjuterike: Muhamed DOLAKU FJALA SHQIPE NË VEND TË FJALËS SË HUAJ Puna për pastrimin e gjuhës sonë të njësuar letrare nga fjalët dhe ndërtimet e huaja të panevojshme, që mbështetet në një traditë të pasur duke nisur që nga Rilindja, ka ardhur duke […]

Categories
Gjuha Shqipe

Shkurtesat në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe të vitit 1980

Nga : Agim Spahiu Në këtë shkrim kemi përfshirë të gjitha shkurtesat që janë përdorur në Fjalorin e gjuhës së sotme shqipe të vitit 1980. anat. term në anatomi. antrop. term në antropologji. arb. fjalë a shprehje e arbëreshëve të Italisë ose të Greqisë. arkeol. term në arkeologji. arkit. term në arkitekturë. art. term i […]

Categories
Gjuha Shqipe

Zgjedhimi i foljeve në trajten veprore dhe joveprore

Punuar nga : Tom Gjokhilaj Në gjuhën shqipe shumica e foljeve zgjedhohen në të dyja trajtat veprore dhe jo veprore. Them shumica, pasi mjaft folje në gjuhën shqipe përdoren vetëm në trajtën veprore, ose vetëm në trajtën joveprore. Mund të sjellim si shembull foljet “kam” dhe “jam” që në gjuhën shqipe shërbejnë, gjithashtu edhe si […]

Categories
Gjuha Shqipe

Dialektet

Gegnishtja ka nën-variantet më të dallueshme, prerjet të cilat janë lloje më veriore dhe lindore, që përfshinë ato të qyteteve të Shkodrës,

Categories
Gjuha Shqipe

Peremri

Përemra quhen fjalët që përdorim në ligjërim në vend të emrave ose mbiemrave:
Në strehën e shtëpisë dallëndyshet vit për vit bëjnë folenë.
Ato fluturojnë me shpejtësi para shtëpisë.Përemra quhen fjalët që përdorim në ligjërim në vend të emrave ose mbiemrave:
Në strehën e shtëpisë dallëndyshet vit për vit bëjnë folenë.
Ato fluturojnë me shpejtësi para shtëpisë.

Categories
Gjuha Shqipe

Emri

1. Gjinia e emrave në shumicën e rasteve mund të dallohet morfologjikisht nga mbaresat që marrin ata në trajtën e shquar të rasës emërore të njëjësit: Emrat mashkullorë marrin mbaresën -i ose -u: plep-i, mendim-i, vëlla-i, burr-i (burrë), gjum-i (gjumë), zog-u, dhè-u etj.;

Categories
Gjuha Shqipe

Mbiemri

Mbiemra quhen fjalët që shënojnë se çfarë lloji është ose çfarë vetie ka emri (qen i zi, qen i vogël, ushtria shqiptare, qeveria italiane). Mbiemri përshtatet në numër, gjini dhe rasë me emrin me të cilin lidhet:

Categories
Gjuha Shqipe

Numerori

Numërorë quajmë fjalët që tregojnë numër dhe sasi të caktuar qeniesh ose sendesh:
një, dy, tre, : dy fëmijë tri gra, katër burra, 20 metra

Categories
Gjuha Shqipe

Pasthirrmat

Pasthirrmat janë tingujt ose fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të treguar ndjenjat e folësit ose përdoren për të tërhequr vemendjen e dëgjuesëve

Categories
Gjuha Shqipe

Pjeseza

Pjesëzat janë fjalë që plotësojnë kuptimin e një fjalie.
Pjesëzat, sipas kuptimit, mund të grupohen si vijon:

Categories
Gjuha Shqipe

Lidheza

Lidhëzat janë fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të lidhur fjalë, grupe fjalësh ose fjali midis tyre: Kur vdiq Skënderbeu, Sulltani tha: “Tani Evropa dhe Azia janë të mijat! Mjerë Evropa, se i humbi shpata dhe mburoja”.