Shqip.info
1. Gjinia e emrave në shumicën e rasteve mund të dallohet morfologjikisht nga mbaresat që marrin ata në trajtën e shquar të rasës emërore të njëjësit: Emrat mashkullorë marrin mbaresën -i ose -u: plep-i, mendim-i, vëlla-i, burr-i (burrë), gjum-i (gjumë), zog-u, dhè-u etj.;
Mbiemra quhen fjalët që shënojnë se çfarë lloji është ose çfarë vetie ka emri (qen i zi, qen i vogël, ushtria shqiptare, qeveria italiane). Mbiemri përshtatet në numër, gjini dhe rasë me emrin me të cilin lidhet:
Numërorë quajmë fjalët që tregojnë numër dhe sasi të caktuar qeniesh ose sendesh:
një, dy, tre, : dy fëmijë tri gra, katër burra, 20 metra
Pasthirrmat janë tingujt ose fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të treguar ndjenjat e folësit ose përdoren për të tërhequr vemendjen e dëgjuesëve
Pjesëzat janë fjalë që plotësojnë kuptimin e një fjalie.
Pjesëzat, sipas kuptimit, mund të grupohen si vijon:
Lidhëzat janë fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të lidhur fjalë, grupe fjalësh ose fjali midis tyre: Kur vdiq Skënderbeu, Sulltani tha: “Tani Evropa dhe Azia janë të mijat! Mjerë Evropa, se i humbi shpata dhe mburoja”.
Parafjalë janë fjalët e pandryshueshme që qëndrojnë përpara emrave, përemrave, numërorëve dhe ndajfoljeve duke vendosur marrëdhënie vartësie ndërmjet fjalëve
Folje quhen fjalët që tregojnë se subjekti vepron ose pëson diçka ose ndodhet në një gjendje të caktuar.
Kur apo ku dhe perse perdoret “se” dhe “te” p.sh. te nenes, se nenes ???
Ku perdoret ç-ja e forte dhe ku ajo e bute, njashtu edhe “gj” e “xh” ???
Kalimtare quhen foljet veprimi i të cilave i kalon një personi ose sendi tjetër, d.m.th. që pranojnë një kundrinor:
Beni çdo ditë lexon gazetën.
Foljet kalimtare të drejta kanë dy forma , formën veprore dhe formën joveprore : Forma veprore: laj, fshij, thajForma joveprore: lahem, fshihem, thahem Veprore ( laj, fshij, thaj ) janë foljet që tregojnë se subjekti vepron ( laj fytyrën, fshij dhomën, thaj rrobat )kurse joveprore foljet që tregojnë se subjekti pëson, d.m.th. i nënshtrohet veprimit të një tjetri (lahem nga dikush) ose tregon se subjekti vepron dhe veprimi i tij kthehet […]
Kohët themelore të foljes janë e tashmja, e shkuara, e ardhmja.
Kuptimi i asaj që shprehet nga folja mund të paraqitet prej folësit në mënyra të ndryshme:
– si diçka e realizuar : Ne punuam.
– si diçka e dëshirueshme, e pritshme: Të punojmë apo të mos punojmë.
– si urdhër: Punoni!
– si habi: Punuakan!
Vetë e foljes quhet forma foljore që tregon se kush e kryen veprimin
(unë, ne, ti, ju, ai, ajo, ata, ato):
Ndajfolje quhen fjalët e pandryshueshme që plotësojnë para së gjithash foljen, duke treguar mënyrë, vend, kohë, shak, qëllim, sasi:
Blendi shkruan bukur, qartë dhe saktë.
Një nga shqiptarët më të mëdhenj që ende është në “sirtaret” e arkivave shqiptare, është Profesor Spiro Konda, i cila na ka lënë një trashëgimi historike dhe gjuhësore si askush tjetër.
Mbas vdekjes se Aleksandrit te Madh ne shekullin e katert para eres sone, Mbreteria e epirit filloi te rritej. Epiri perbehej kryesisht prej fisit Ilir e quajtur Molossi. Molosset ishin nje fis i fuqishem i cili kishte marre pjese edhe ne luften e peloponezit. Molosset ju bashkuan mbreterise Ilire, kunder dy aleancave Greke, te ashtuquajtura […]
Pas ndarjes së Perandorisë Romake në dy pjesë më 395,trevat iliro-shqiptare hynë në përbërje të Perandorisë Bizantine, gjë që ishte edhe e natyrshme sepse vet themeluesi i Bizantit Konstandini i Madh ishte një Ilir, i cili s’bëri gjë tjetër veqse ndau shtetin, Perandorinë në këtë rast dhe krijoi shtetin me shumicë shqiptare edhe pse Bizanti merret si shtet multietnik.
Aktualisht, mjaft autorë italianë duke kritikuar ish teoritë romano-çentriste, po rivlerësojnë si mjaft të rëndësishëm, si një urë kalimi dhe me prurje të shumta qytetëruese në Itali, territoret ku shtriheshin popullsitë ilire.