Shqip.info
Gjuha turke dhe gjuha shqipe kanë qenë në kontakt të drejtpërdrejtë për një periudhë kohore gati 500 vjeçare.Kjo ka bërë që disa elemente të fjalëformimit të gjuhës turke të kenë ndikuar në gjuhën shqipe, fjalë të leksikut turk ende vërehen në gjuhën tonë të përditëshme.Por ajo që dua të sjell sonte nëpërmjet këtij studimi të […]
Nga Andreas Dushi Me ardhjen e osmanëve dhe vendosjen e tyre në Shqipëri deri kur arritën të “bierrin autonominë”, si shprehet atë Donat Kurti, u sanksionua gjuha turke si gjuhë zyrtare, duke ndaluar rreptësisht hapjen e shkollave në gjuhë të tjera, përfshirë edhe atë shqipe. Sipas Ismail Kadaresë, gjuha shqipe ishte e ndaluar me ligj […]
Dhaskal Todri ishte viktimë e dhunës greke dhe asaj turke kundër arsimimit shqip.
Gjuha jonë e folur nuk dihet që nga cili vit daton, por disa dokumente që na vijnë edhe sot e kësaj dite, mund të themi me gojën plot se as vitin në të cilin ajo ka filluar të shkruhet nuk mund ta themi.
Gegnishtja ka nën-variantet më të dallueshme, prerjet të cilat janë lloje më veriore dhe lindore, që përfshinë ato të qyteteve të Shkodrës,
Përemra quhen fjalët që përdorim në ligjërim në vend të emrave ose mbiemrave:
Në strehën e shtëpisë dallëndyshet vit për vit bëjnë folenë.
Ato fluturojnë me shpejtësi para shtëpisë.Përemra quhen fjalët që përdorim në ligjërim në vend të emrave ose mbiemrave:
Në strehën e shtëpisë dallëndyshet vit për vit bëjnë folenë.
Ato fluturojnë me shpejtësi para shtëpisë.
1. Gjinia e emrave në shumicën e rasteve mund të dallohet morfologjikisht nga mbaresat që marrin ata në trajtën e shquar të rasës emërore të njëjësit: Emrat mashkullorë marrin mbaresën -i ose -u: plep-i, mendim-i, vëlla-i, burr-i (burrë), gjum-i (gjumë), zog-u, dhè-u etj.;
Mbiemra quhen fjalët që shënojnë se çfarë lloji është ose çfarë vetie ka emri (qen i zi, qen i vogël, ushtria shqiptare, qeveria italiane). Mbiemri përshtatet në numër, gjini dhe rasë me emrin me të cilin lidhet:
Numërorë quajmë fjalët që tregojnë numër dhe sasi të caktuar qeniesh ose sendesh:
një, dy, tre, : dy fëmijë tri gra, katër burra, 20 metra
Pasthirrmat janë tingujt ose fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të treguar ndjenjat e folësit ose përdoren për të tërhequr vemendjen e dëgjuesëve
Pjesëzat janë fjalë që plotësojnë kuptimin e një fjalie.
Pjesëzat, sipas kuptimit, mund të grupohen si vijon:
Lidhëzat janë fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të lidhur fjalë, grupe fjalësh ose fjali midis tyre: Kur vdiq Skënderbeu, Sulltani tha: “Tani Evropa dhe Azia janë të mijat! Mjerë Evropa, se i humbi shpata dhe mburoja”.
Parafjalë janë fjalët e pandryshueshme që qëndrojnë përpara emrave, përemrave, numërorëve dhe ndajfoljeve duke vendosur marrëdhënie vartësie ndërmjet fjalëve
Folje quhen fjalët që tregojnë se subjekti vepron ose pëson diçka ose ndodhet në një gjendje të caktuar.
Kur apo ku dhe perse perdoret “se” dhe “te” p.sh. te nenes, se nenes ???
Ku perdoret ç-ja e forte dhe ku ajo e bute, njashtu edhe “gj” e “xh” ???
Kalimtare quhen foljet veprimi i të cilave i kalon një personi ose sendi tjetër, d.m.th. që pranojnë një kundrinor:
Beni çdo ditë lexon gazetën.
Foljet kalimtare të drejta kanë dy forma , formën veprore dhe formën joveprore : Forma veprore: laj, fshij, thajForma joveprore: lahem, fshihem, thahem Veprore ( laj, fshij, thaj ) janë foljet që tregojnë se subjekti vepron ( laj fytyrën, fshij dhomën, thaj rrobat )kurse joveprore foljet që tregojnë se subjekti pëson, d.m.th. i nënshtrohet veprimit të një tjetri (lahem nga dikush) ose tregon se subjekti vepron dhe veprimi i tij kthehet […]
Kohët themelore të foljes janë e tashmja, e shkuara, e ardhmja.
Kuptimi i asaj që shprehet nga folja mund të paraqitet prej folësit në mënyra të ndryshme:
– si diçka e realizuar : Ne punuam.
– si diçka e dëshirueshme, e pritshme: Të punojmë apo të mos punojmë.
– si urdhër: Punoni!
– si habi: Punuakan!